بررسی نفس از دیدگاه ابن سینا و تبیین دلالت های تربیتی آن

هدف پژوهش حاضر بررسی نفس از دیدگاه ابن سینا و تبیین دلالت های تربیتی آن بود. بدین صورت که دیدگاه فلسفی ابن سینا درباره نفس مورد بررسی قرار گرفت و دلالت های تربیتی آن در چهار بعد مراحل، اهداف، اصول و روش های تعلیم و تربیت استخراج و استنباط گردید. این پژوهش که در زمره طرح های تحقیقی کیفی، بنیادی و توصیفی ـ تحلیلی است، براساس نظر برخی از صاحب نظران مبنی بر اینکه فلسفه بیش از هر چیز سیستمی از اندیشه ها درباره ذات واقعیت و ارزش ها است و فلسفه تعلیم و تربیت کاربرد این اندیشه ها در تعلیم و تربیت است و می توان از هر سیستم فلسفی نتیجه تربیتی گرفت، به استخراج و استنباط دلالت های تربیتی از دیدگاه ابن سینا درباره نفس پرداخته شد. در این پژوهش ضمن پرداختن به دیدگاه ابن سینا درباره نفس که شامل بررسی ماهیت نفس، مراتب، قوا و فرایند تکامل آن است، با بررسی نظرات مطرح در این حوزه، دلالت های تربیتی مرتبط با این مباحث مورد بحث قرار گرفت. نتایج حاصل از پژوهش در بحث مراحل، با توجه به فرایند تکامل نفس و ظهور تدریجی قوای هر مرتبه و همچنین مراتب ادراک، به تقسیم بندی مراحل تعلیم و تربیت انجامید. در بخش اهداف، هدف غایی تعلیم و تربیت دستیابی به سعادت حقیقی بوده و اهداف واسطه ای در راستای هدف غایی مورد بررسی قرار گرفت. اصول تعلیم و تربیت با نظر به مبانی فلسفی دیدگاه ابن سینا درباره نفس مطرح گردید و روش های تعلیم و تربیت نیز با توجه به مراحل ادراک نفس و همچنین اصول تعلیم و تربیت در ذیل دو دسته روش های اصلی و تکمیلی مورد بررسی قرار گرفت.